پرورش ماهی قزلآلا همیشه جز یکی از پرطرفدارترین تولیدات در گونه‌های آبزی‌پرورش است. پرورش این آبزی جایگزینی برای صید ذخایر وحشی ماهی برای ماهی‌گیران فراهم می کند. و همین امر به ماهیان وحشی اجازه می‌دهد تا بدون دخالت تکثیر و جمعیت خود را از نو بسازند. این مهم اگر به درستی انجام گیرد تولید ثابت ماهی را برای کشاورزان تضمین می‌کند، و به آنها اجازه می‌دهد با پرورش قزلآلا کمتر از به منابع دریا به صورت بی‌رویه استفاده کنند.
عملیات پرورش ماهی قزلآلا
ماهی قزلآلا اولین آبزی بود که به طور مصنوعی بارور شد، اما پرورش این ماهی در آمریکای شمالی و اروپا در مقایسه با پرورش کپور هنوز جای توسعه دارد. پرورش‌دهندگان ماهی با برداشتن تخمک و اسپرم توانستند ماهی را به طور مصنوعی تکثیر کنند. پرورش‌دهندگان بزرگ‌ترین و سالم‌ترین ماهی‌ها را به عنوان مولد انتخاب کرده و با ماساژ شکم ماهی تخم‌ها را جمع آوری می نمایند. و از همین فرایند برای برداشتن هم اسپرم استفاده می‌کنند. سپس چند سی سی مایع اسپرم را با تخم‌های ماده و مقداری آب مخلوط کرده و صبر می‌کنند تا تخم‌ها به مرحله چشمی برسند. تخم‌ها از مرحله لاور قابل رویت با چشم می‌باشند. سپس ماهی‌های جوان‌تر با افزایش سن و رشد(دو سالگی ) به تدریج به مخازن بزرگتر جهت فروش منتقل می‌شوند. همانطور که می‌دانیم ماهی قزلآلا یک برای سردابی است و برای پرورش به اکسیژن بیشتری نیاز دارد که این امر کشت را دشوارتر می‌کند. با وجود اینکه استخرهای پرورش ماهی قزلآلا از کپور کوچکتراند با این حال تامین گردش آب خوب و با اکسیژن کافی در تمام سال ضرروی است. بنابراین مزارع پرورش این گونه آبزی اغلب در مناطق کوهستانی قرار دارند، که آب خالص و فراوانی آنجا یافت می‌شود.
آشنایی با پرورش ماهی قزلآلا
استقبال زیاد از غذاهای دریایی باعث شد که پرورش‌دهندگان به تولید بیشتر محصولات آبزی‌پروری روی آورند. تقریبا 40 درصد از غذاهای دریایی مصرفی در جهان توسط استخرهای پرورش آبزیان تولید می‌شوند. که هر سال عملیات پرورش ماهی قزلآلا میلیون‌ها پوند سود تولید می‌کند. قزلآلا ماهی گوشتخوار است و از محصولات فرعی گوشت و پلت به عنوان خوراک ماهی استفاده می‌کند. چنین مواد خوراکی ممکن‌اند به اشتباه در فواصل زمانی کوتاه در استخر پرورش ماهی قزلآلا پخش و تجمع یابند و مانع از اکسیژن رسانی درست آب گردند. پس بهتر است در فواصل زمانی از پیش تعیین شده غذا توسط دستگاه پخش خودکار در حوضچه‌ها رها گردد. البته بعضی از نهادهای محیط زیستی ادعا می‌کنند که ماهی قزلآلا باید تا حد امکان از مواد غذایی طبیعی برخوردار باشد و فقط در استخرهای طبیعی پرورش داده شود. در بسیاری از کشورها پرورش قزلآلا در حوضچه‌ها یا مخازن بتی که تمیز کردنشان نیز راحت‌تر است و می‌توان با مواد ضدعفونی کننده آنها را تمیز کرد انجام می‌گیرد. برخی از مزارع پرورش ماهی قزلآلا ماهی خود را نه تنها به صورت تازه و منجمد، بلکه به صورت دودی و فیله شدن نیز می‌فروشند.
روش پرورش نوین قزلآلا
سیستم جدید برای پرورش ماهی قزلآلا که به جای حوضچه‌ها از محفظه‌های توری یا مواد دیگر در آب‌های طبیعی مانند دریاچه‌ها، آب‌های شور یا اقیانوس‌های ساحلی برای آبزی‌پروری استفاده نموده که به پرورش در قفس نیز مرسوم است. از این راه مناطقی که قبلا ارزش پایین‌تری داشتند می‌توانند اهمیت کشاورزی خوبی پیدا کنند. تولید ماهی قزلآلا در چرخه‌های سه ساله اتفاق می‌افتد. که سال اول مشابه پرورش قزل‌آلای جوان در محیط‌های کنترل شده آب شیرین رخ می‌دهد. و سپس برای گذاراندن بقیه مراحل چرخه پرورش به قفس‌های بسته در آب‌های طبیعی منتقل می‌شود.در ابتدای قرن بیست و یکم حدود 60 درصد از کل تولید قزلآلا از طریق پرورشی بود. که بیشترین کشت ماهی قزلآلا در شیلی، نروژ، کانادا، اسکاتلند، استرالیا، نیوزلند، ایسلند و مناطقی که دارای خط ساحلی هستند انجام می‌گیرد.
معایب پرورش ماهیان قزلآلا در مناطق طبیعی
اگر چه پرورش ماهی قزلآلا مولد و مقرون به‌صرفه است، اما پرورش آن در مناطق طبیعی دارای معایب زیست محیطی است. مانند هر شکلی از پرورش حیوانات پرورش ماهی نیز مقادیر زیادی زباله تولید می‌کند که موجب آلودگی آب است. در محیط‌های طبیعی که جریان قوی آب وجود ندارد این زباله‌ها انباشته می‌شوند که می‌توانند به حیات موجوادت دریایی آسیب برسانند و باعث رشد جلبک‌های سمی شوند. همچنین تراکم بالای ماهیان قزلآلا که در کنار هم تجمع می‌یابند می‌تواند منجر به هجوم شپش ماهی شود. که علاوه بر مرگ و میر بالا در حیوانات پرورشی موجب سرایت به دیگر گونه‌ها نیز می‌گردد.
اصلاح نژاد ماهی قزلآلا
اولین ماهی قزل‌آلای اصلاح نژادی در سال ۲۰۲۱ توسط شرکتی بیو‌تکنولوژی تولید گشت. این کشت در یک مزرعه سرپوشیده در آلبانی برداشت گردید. این ماهی دو برابر گونه‌های وحشی رشد می‌کنند و در عرض 18 ماه به اندازه 36 ماه می‌رسند.تولید این گونه منتقدانی از جمله سازمان استاندارد غذایی (GMO) نیز داشت. زیرا در صورت فرار این گونه اصلاح نژادی در آب‌های اقیانوس آرام ممکن است رقابتی بین گونه‌های پرورشی با وحشی شکل بگیرد که می‌تواند به جوامع بومی متکی به ماهی آزاد وحشی آسیب برساند.
خریداران ماهی قزل‌آلای پرورشی
اکثر فعالان این بخش ماهی‌های خود را به رستوران‌ها و فروشگاه‌های مواد غذایی می‌فروشند. ماهی قزلآلا بیشتر به صورت ماهی کامل، فیله با استخوان، فیله بدون استخوان، ماهی کنسرو شده و دودی تولید می‌گردد. گاهی عملیات پرورش ماهی قزلآلا برای مقاصد تفریحی نیز انجام می‌گیرد. در این روش قزل‌آلای زنده در استخرهای مخصوص ماهی‌گیری ذخیره سازی شده تا افرادضمن ماهی‌گیری از سلامت ماهی هم مطمئن گردند.
سخن پایانی نویسنده
پرورش ماهیان سردآبی و گرمابی همیشه مورد توجه مزارع پرورش ماهی بوده است. نکته‌ای که در پایان اهمیت دارد تامین خوراک استاندارد، ارزان و باکیفیت برای گونه‌های مختلف آبزیان است که ما در نوید دانه ایرانیان این نوید را به شما می‌دهیم که محصولات ویژه آبزیان ما شما را شگفت زده خواهند کرد.
